Πω πω μια Μύτη!

ΑΥΤΗ είναι η συνηθισμένη αντίδραση κάποιου που πρωτοβλέπει τον αρσενικό ρυγχοπίθηκο με την κρεμαστή, σαρκώδη μύτη. Σε μερικά αρσενικά, το μήκος της μπορεί να φτάσει τα 18 εκατοστά—σχεδόν το ένα τέταρτο του συνολικού ύψους του ζώου. Επειδή η μύτη πέφτει πάνω από το στόμα και το πηγούνι του, χρειάζεται να την κάνει στην άκρη για να φάει! Αν το φέρναμε σε ανθρώπινα μέτρα, η μύτη σας θα έφτανε σχεδόν στη μέση του στέρνου σας.
Σε τι εξυπηρετεί αυτή η μύτη; Οι θεωρίες ποικίλλουν. Ίσως η μύτη αποβάλλει την περίσσια θερμότητα από το σώμα του ή μπορεί να ενισχύει την ένταση της φωνής του. Ίσως πάλι χρησιμεύει ως οπτική προειδοποίηση για τα άλλα αρσενικά. Πράγματι, όταν το κυρίαρχο αρσενικό θυμώνει ή ταράζεται, η μύτη του πρήζεται και κοκκινίζει. Μια άλλη εκδοχή είναι ότι η μύτη παίζει κάποιον ρόλο στη σεξουαλική έλξη, κάνοντας τις καρδιές των θηλυκών να φτερουγίζουν! Πιθανότατα, όμως, εξυπηρετεί περισσότερους από έναν σκοπούς, ίσως και κάποιους που εμείς γνωρίζουμε ελάχιστα ή καθόλου.
Παραφουσκωμένες Κοιλιές
Όλοι οι ρυγχοπίθηκοι έχουν επίσης εμφανώς φουσκωμένη κοιλιά. Μάλιστα, το περιεχόμενο του στομαχιού τους μπορεί να ισοδυναμεί με το ένα τέταρτο του βάρους τους. Ως αποτέλεσμα, αρσενικά και θηλυκά μοιάζουν σαν να βρίσκονται μονίμως σε κατάσταση εγκυμοσύνης! Πώς εξηγείται, όμως, η παραφουσκωμένη κοιλιά;
Το στομάχι τους, παρόμοια με της αγελάδας, είναι γεμάτο με ένα πηχτό μείγμα από φυτικούς οργανισμούς και βακτήρια. Τα βακτήρια προκαλούν τη ζύμωση της τροφής και διασπούν την κυτταρίνη, καθώς και ορισμένες φυτικές τοξίνες οι οποίες θα σκότωναν άλλα ζώα. Χάρη στο εκπληκτικό πεπτικό τους σύστημα, οι ρυγχοπίθηκοι ζουν με φύλλα και με άγλυκους καρπούς και σπόρους από ελλοβόκαρπα, φοίνικες και άλλα φυτά—τροφές θανατηφόρες για πρωτεύοντα θηλαστικά με διαφορετικό στομάχι.
Ωστόσο, το ισχυρό πεπτικό τους σύστημα έχει ένα μειονέκτημα. Δεν πρέπει να τρώνε σακχαρώδεις καρπούς, οι οποίοι υφίστανται ζύμωση γρήγορα. Τέτοιοι καρποί θα έκαναν την κοιλιά τους να πρηστεί υπερβολικά, οδηγώντας τους ίσως και σε οδυνηρό θάνατο.
Επειδή η διατροφή τους είναι πλούσια σε κυτταρίνη και το στομάχι τους περίπλοκο, χρειάζονται πολύ χρόνο για να χωνέψουν. Έπειτα λοιπόν από ένα γερό πρωινό, σειρά έχει ένας καλός—ενίοτε δε και πολύωρος—ύπνος προτού έρθει και πάλι η ώρα του φαγητού.
Αγαπάει τη Συντροφιά
Είτε τρώνε είτε ξεκουράζονται, οι ρυγχοπίθηκοι σπάνια μένουν μόνοι. Κάθε κυρίαρχο αρσενικό είναι αρχηγός μιας οικογενειακής ομάδας η οποία περιλαμβάνει μέχρι και οχτώ θηλυκά με τα μικρά τους. Όταν τα αρσενικά μικρά φτάσουν σε ηλικία που να μπορούν να φροντίσουν τον εαυτό τους, εκδιώκονται από την ομάδα. Αυτοί οι νεαροί ανταμώνουν άλλα νεαρά αρσενικά και σχηματίζουν παρέες στις οποίες υπάρχουν και ένα δυο μεγαλύτερα αρσενικά. Ένα άπειρο μάτι μπορεί να τους περάσει για οικογένεια.
Οι ρυγχοπίθηκοι έχουν ένα ασυνήθιστο κοινωνικό χαρακτηριστικό—οι οικογενειακές ομάδες συχνά αναμειγνύονται, ιδίως το βράδυ που μαζεύονται κοντά στα ποτάμια. Σε τέτοιες περιπτώσεις, ένα αρσενικό μπορεί να κάνει επίδειξη δύναμης αν θεωρήσει ότι κάποιο άλλο αρσενικό ενδιαφέρεται για τα κορίτσια του. Συνήθως ο προστάτης—που μπορεί να ζυγίζει γύρω στα 20 κιλά—πέφτει στα τέσσερα με το στόμα ορθάνοιχτο και το βλέμμα καρφωμένο στον αντίζηλό του. «Αν αυτό δεν φέρει το ποθητό αποτέλεσμα», λέει το βιβλίο Οι Ρυγχοπίθηκοι του Βόρνεο (Proboscis Monkeys of Borneo), «το αρσενικό ξαφνικά και απροειδοποίητα αρχίζει να πηδάει ανάμεσα στα δέντρα βγάζοντας διαπεραστικές κραυγές, ενώ κάθε τόσο προσγειώνεται σε ξερά κλαδιά που καθώς σπάνε με κρότο προσθέτουν στο γενικό σαματά». Γίνονται και συμπλοκές, αλλά σχετικά σπάνια.
Το ίδιο βιβλίο αναφέρει: «Εκτός από την ασυνήθιστη όψη τους, οι ρυγχοπίθηκοι διαθέτουν και ένα ρεπερτόριο με τους πιο αλλόκοτους ήχους». Γρυλίζουν, κρώζουν, μουγκρίζουν και στριγκλίζουν, ιδίως το βράδυ που μαζεύονται κοντά στο ποτάμι. Μέσα σε όλη αυτή την κακοφωνία, οι μητέρες ατάραχες ταΐζουν και φροντίζουν τα μωρά τους με τα γαλαζωπά προσωπάκια. Όταν πια το σκοτάδι τυλίξει το δάσος, τα ζώα θα έχουν βρει βολικά σημεία σε δέντρα—συνήθως ψηλά δέντρα δίπλα στο ποτάμι—όπου θα αράξουν για να κοιμηθούν.
Πόδια με Νηκτική Μεμβράνη!
Σαν να μην έφτανε η αλλόκοτη μύτη τους, οι ρυγχοπίθηκοι έχουν άλλο ένα παράξενο χαρακτηριστικό—τα δάχτυλα των ποδιών τους συνδέονται εν μέρει με νηκτική μεμβράνη. Έτσι μπορούν, όχι μόνο να κολυμπούν καλά, αλλά και να κινούνται με ασφάλεια στη λάσπη του μαγκρόβιου δάσους. Βέβαια, τα μαγκρόβια δάση ίσως τα έχετε συνδέσει με τους κροκοδείλους. Αυτά τα ερπετά αφθονούν στα μέρη του ρυγχοπιθήκου. Πώς καταφέρνουν λοιπόν αυτοί οι πίθηκοι που ζουν τόσο κοντά σε ποτάμια να μην καταλήγουν στο «πιάτο» τους;
Μια συνηθισμένη στρατηγική είναι να γλιστρούν αθόρυβα στο ποτάμι και να κολυμπούν ο ένας πίσω από τον άλλον, χωρίς να σηκώνουν ούτε κυματάκι. Αν όμως το ποτάμι είναι στενό, έχει παρατηρηθεί πως αλλάζουν στρατηγική. Σκαρφαλώνουν ψηλά σε ένα δέντρο, παίρνουν φόρα και πηδούν από ένα κλαδί, ίσως και 9 μέτρα πάνω από το νερό, σκάνε με την κοιλιά στο ποτάμι και καλύπτουν την υπόλοιπη απόσταση κολυμπώντας όσο γρηγορότερα μπορούν. Ακόμα και μητέρες που κουβαλούν τα μικρά τους ακολουθούν αυτή την τακτική. Μερικές φορές ένα ολόκληρο τσούρμο βουτάει στο νερό και κάνει μια τρελή κούρσα ως την αντίπερα όχθη! Ωστόσο, ο μεγαλύτερος εχθρός τους δεν είναι ο κροκόδειλος.
Απειλούμενο Είδος
Οι ρυγχοπίθηκοι, που έχουν επίσημα χαρακτηριστεί απειλούμενο είδος, ίσως αριθμούν τώρα μόνο λίγες χιλιάδες στο φυσικό τους περιβάλλον, και ο αριθμός τους μειώνεται συνεχώς—κυρίως εξαιτίας του ανθρώπου. Η καταστροφική παρέμβασή του εκδηλώνεται με τις πυρκαγιές, την υλοτόμηση, τον ανεξέλεγκτο τουρισμό και την αποψίλωση των δασών για τη δημιουργία φυτειών ελαιοφοίνικα. Ένας άλλος παράγοντας είναι το κυνήγι. Μερικοί σκοτώνουν ρυγχοπιθήκους απλώς για διασκέδαση. Άλλοι τους σκοτώνουν για τροφή ή για χρήση στην παραδοσιακή ιατρική. Αυτά τα ζώα είναι ιδιαίτερα ευάλωτα επειδή συνήθως κοιμούνται εκτεθειμένα σε δέντρα δίπλα στα ποτάμια. Σε μια περιοχή όπου συχνάζουν κυνηγοί με ταχύπλοα, ο πληθυσμός τους μειώθηκε κατά 50% μέσα σε πέντε χρόνια!
Οι οικολόγοι προσπαθούν να ευαισθητοποιήσουν το κοινό όσον αφορά τη δεινή θέση αυτού του ζώου, το οποίο στο Βόρνεο προστατεύεται διά νόμου. Αρκούν όμως αυτά τα μέτρα; Ο χρόνος θα δείξει. Θα είναι τραγικό αν ο ρυγχοπίθηκος, που συγκεντρώνει πάνω του τόσα ασυνήθιστα χαρακτηριστικά, εξαφανιστεί από το φυσικό του περιβάλλον! Σημειωτέον ότι γενικά δεν τα βγάζει πέρα σε συνθήκες αιχμαλωσίας.
http://wol.jw.org/en/wol/d/r11/lp-g/102012166

Recommended For You