Το επιβλητικό Φρούριο Φιρκά στο Ενετικό λιμάνι Χανίων : Ένα μαγευτικό ταξίδι στον χρόνο

Το παλιό λιμάνι των Χανίων, αποτελεί τον πολυτιμότερο λίθο πάνω στο ανεκτίμητης αξίας στολίδι της Κρήτης, που λέγεται παλιά πόλη των Χανίων. Θα σας μαγέψει όποια ώρα της ημέρας και αν το επισκεφθείτε! Η προκυμαία του λιμανιού είναι το πιο πολυσύχναστο σημείο της παλιάς πόλης των Χανίων, γεμάτο με καφετέριες, εστιατόρια, μπαρ, ζαχαροπλαστεία και άλλα καταστήματα, αλλά και μνημεία που σώζονται από τις περιόδους της Βενετοκρατίας (1252-1645), της τουρκοκρατίας (1645-1898) και των χρόνων της Αιγυπτιοκρατίας που μεσολάβησαν (1831-1841).

Το λιμάνι Χανίων κατασκευάστηκε από τους Βενετούς την περίοδο της αποίκησης τους στην Κρήτη και πιο συγκεκριμένα μεταξύ του 1320 και 1356, και αποτέλεσε σημαντικό κέντρο για την εξυπηρέτηση του βενετσιάνικου στρατιωτικού στόλου, καθώς επίσης και ένα από τα σημαντικότερα εμπορικά λιμάνια της ανατολικής Μεσογείου.

Εισερχόμενοι στο λιμάνι από τα δυτικά, η πρώτη εικόνα που θα αντικρίσετε είναι η είσοδος του λιμανιού με τον απέναντι φάρο σε κοντινή απόσταση και δεξιά σας τα τείχη του φρουρίου Φιρκά το οποίο χτίστηκε από τους Βενετούς για να προστατεύει την είσοδο του λιμανιού.

Πάνω από 5 αιώνες στέκεται ο φάρος του παλιού λιμανιού των Χανίων…

Ο φάρος που έχει γίνει σήμα αναγνώρισης της πόλης σ’ όλο τον κόσμο. Η ιστορία του συνδέεται με την ιστορία του λιμανιού. Το 1212μ.χ. οι Ενετοί κατέκτησαν όλη την Κρήτη. Τότε αποφάσισαν να οικοδομήσουν μια νέα πόλη πάνω στην αρχαία Κυδωνία (τα σημερινά Χανιά).

Το λιμάνι δεν είναι όλο φυσικό. Αρχίζει να κατασκευάζεται ανάμεσα στο 1320 και 1356μ.χ. το έργο συνεχίστηκε για τα επόμενα 200 χρόνια οπότε κατασκευάστηκε και ο φάρος σε διαφορετική μορφή από τη σημερινή. Από το 1645 μέχρι το 1830 στην Κρήτη παρέμεναν Τούρκοι κατακτητές. Αυτοί δεν χρησιμοποιούσαν το λιμάνι των Χανίων αλλά αυτό της Σούδας.

Έτσι με τα χρόνια ο φάρος καταστράφηκε αφού κανείς δεν φρόντιζε για την συντήρησή του. Το 1830 οι Aγγλοι έδωσαν την Κρήτη στους Αιγύπτιους. Τότε έγιναν πολλά δημόσια έργα. Ο φάρος επισκευάστηκε πάνω στην αρχική του βάση.

Όμως ο νέος φάρος είναι διαφορετικός από τον παλιό, μοιάζει πιο πολύ με μιναρέ. Έχει εσωτερική σκάλα που οδηγεί σε μπαλκόνι με γυάλινο πυργίσκο. Έρευνες που έγιναν τον τελευταίο καιρό για την αντικατάσταση του φάρου έδειξαν ότι η βάση του φάρου που είναι Ενετική χωρίζεται από τον υπόλοιπο φάρο με ξύλινη σχάρα.

Ναυτικό μουσείο

Κατά μήκος της Ακτής Κουντουριώτη και πριν το τέλος των τειχών του φρουρίου, ένα κτίριο με έντονο κεραμιδί χρώμα βρίσκεται χτισμένο μέσα και εν μέρει πάνω στα τείχη του φρουρίου. Το κτίριο αυτό κάποτε στέγαζε την ναυτική φρουρά των Βενετών στα Χανιά, ενώ σήμερα στεγάζει το Ναυτικό Μουσείο Κρήτης

Έτος ίδρυσής το 1973 και αποτελεί το δεύτερο Ναυτικό Μουσείο στην Ελλάδα τόσο από πλευράς παλαιότητας όσο και δυναμικού.

Η μόνιμη έκθεση περιλαμβάνει 2.500 εκθέματα όπως κειμήλια, αντικείμενα που ανασύρθηκαν από το βυθό, ζωγραφικούς πίνακες, χάρτες, φωτογραφικό υλικό, μακέτες πλοίων, διάφορα ναυτικά όργανα κ.τ.λ. Στις αίθουσες του μουσείου εκτίθενται σε ενότητες ανάλογα με την χρονική περίοδο που ανήκουν, καλύπτοντας από την Εποχή του Χαλκού μέχρι τη σύγχρονη εποχή.

Εκθέματα στην πλαϊνή πλευρά της εισόδου του μουσείου

Κυριότερο έκθεμα του μουσείου είναι ένα ομοίωμα πλοίου της μινωικής εποχής, το οποίο κατασκευάστηκε με τη χρήση αυθεντικών υλικών, εργαλείων και διαδικασιών του 15ου αιώνα π.Χ.

Έκθεμα στην είσοδο του μουσείου

Πέραν αυτών διαθέτει έκθεση του θαλάσσιου περιβάλλοντος με πλούσια συλλογή οστράκων από διάφορα μέρη του κόσμου.

Φρούριο Φιρκά

Το Φρούριο Φιρκά δεσπόζει στην βορειοδυτική πλευρά, στο παλιό λιμάνι των Χανίων. Κατασκευάστηκε από τους Ενετούς στα μέσα του 16ου αιώνα, λίγο πριν πέσει η πόλη στα χέρια των Τούρκων και ονομαζόταν τότε «Revellino del Porto». Η χρήση του Φρουρίου Φιρκά ήταν καθαρά οχυρωματική, ενώ η διαμόρφωση του χώρου εσωτερικά εξυπηρετούσε στρατώνες και αποθήκες πολεμικού υλικού.

Αποτύπωση ανασκαφής

Μια μεγάλη δεξαμενή στο κέντρο χρησίμευε για την συγκέντρωση του νερού από τις στέγες, ήταν μάλιστα θολωτή.

Η πτώση της πόλης των Χανίων στους Τούρκους το 1645, σήμανε αυτόματα πως το Φρούριο Φιρκά πέρασε στα χέρια των νέων κατακτητών. Τότε είναι που πήρε και το σημερινό όνομά του, καθώς «φιρκά» στα τουρκικά σημαίνει «στρατώνας».

Θέα μέσα από τα βαριά ξύλινα παραθυρόφυλλα του φρουρίου

Στην βόρεια πλευρά του Φρουρίου Φιρκά υπήρχαν έξι συνεχόμενοι θόλοι για να στεγάζουν τις μεγάλες κανονιοθυρίδες, ώστε να «βλέπουν» προς την είσοδο του λιμανιού και να αντιμετωπίζουν ανεμπόδιστα τον επίδοξο εισβολέα.

Οι (θολωτοί επίσης) χώροι βολής του Φρουρίου Φιρκά χρησιμοποιήθηκαν ως φυλακές από τότε έως και τον ελληνικό εμφύλιο του 20ού αιώνα. Επί Τουρκοκρατίας, το Φρούριο Φιρκά ήταν η έδρα του στρατιωτικού διοικητή της πόλης.

Άποψη του λιμανιού από τον χώρο των κανονιοθυρίδων

Στο Φρούριο Φιρκά, μάλιστα ο γωνιακός πυργίσκος του, ήταν το μέρος όπου υψώθηκε η σημαία της ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα την 1η Δεκεμβρίου 1913, παρόντος του τότε Βασιλιά, του Χανιώτη Πρωθυπουργού Ελευθέριου Βενιζέλου και πλήθους κόσμου.

Στο γωνιακό πυργίσκο- σκοπιά του φρουρίου υψώθηκε συμβολικά την 1η Δεκεμβρίου 1913 η σημαία της Ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα.

Το φρούριο διατηρεί το τουρκικό όνομα Φιρκά (Firka=στρατώνας), το οποίο κτίστηκε για να προστατεύει την είσοδο του λιμανιού.

Μια αλυσίδα από το Φιρκά μέχρι τη βάση του φάρου έκλεινε το λιμάνι σε περίπτωση πολιορκίας. Στο φρούριο ήταν η έδρα του Στρατιωτικού Διοικητή της πόλης.

Εσωτερικά ο χώρος ήταν διαμορφωμένος σε στρατώνες και αποθήκες πολεμικού υλικού. Τα κτίρια της δυτικής πτέρυγας είναι διαμορφωμένα σε δύο ορόφους με θολοσκέπαστα δωμάτια.

Σε θύρωμα του α’ ορόφου υπάρχει η επιγραφή «ALOYSIUS BRAGADEUS PROVISOR CYDONIAE. M.DCXX».

100 Posters για την Κρήτη

Η έκθεση που πραγματοποιήθηκε από τις 27 Ιουλίου έως τις 18 Αυγούστου 2017 στο κτίριο των Στρατώνων του Φρουρίου Φιρκά , ήταν μια ευκαιρία να θαυμάσουμε και να περιηγηθούμε στο εσωτερικό του, συντροφιά με όμορφες εικόνες και έργα διαφόρων καλλιτεχνών.

Είσοδος στο εσωτερικό του φρουρίου

Αφίσες εμπνευσμένες από την ιστορία και τη φύση της Κρήτης, ήταν το πρωτότυπο περιεχόμενο της γραφιστικής έκθεσης που διοργάνωσε το “Omen Art Shop – Gallery”

Η έκθεση “100 Posters for Crete”, της οποίας τα έσοδα θα διατεθούν για την ενίσχυση της δράσης της ΕΛΕΠΑΠ Χανίων και του ιδρύματος “Ορίζοντας”, έχει μεγάλη καλλιτεχνική σημασία για το νησί και όχι μόνο.

Το “Omen Art Shop- Gallery”, μέσα από την πολυετή παρουσία του στα εικαστικά δρώμενα της πόλης των Χανίων, αναλαμβάνει την πρωτοβουλία μιας καινοτόμου και πρωτότυπης έκθεσης αφισών γραφιστικής με θέμα την Κρήτη.

Οι γραφίστες κλήθηκαν να σχεδιάσουν πρωτότυπες αφίσες με θεματολογία εμπνευσμένη από την Κρήτη (και ό,τι μπορούσε να αποτελέσει γι’ αυτούς πηγή δημιουργίας), είτε αυτό ήταν ο πολιτισμός, το φυσικό περιβάλλον, η ιστορία, οι άνθρωποι, είτε ο,τιδήποτε άλλο σχετίζεται με το νησί.

Η ιδέα για την έκθεση ξεκίνησε από τη διαπίστωση ενός σημαντικού ελλείμματος, τόσο στην Κρήτη, όσο και πανελλαδικά, για την ανάδειξη της γραφιστικής ως καλλιτεχνικού και επικοινωνιακού μέσου σε εικαστικό επίπεδο. Συνήθως, οι περιορισμένες εκθέσεις γραφιστικής έχουν έναν κλειστό, επαγγελματικό χαρακτήρα. Με την παρούσα έκθεση δίνεται μια άλλη διάσταση. Στόχος είναι να δοθεί ένα εγκυρότερο βήμα στη γραφιστική τέχνη, να γίνει καλλιτεχνικός πόλος έλξης για την Κρήτη και ειδικότερα για τα Χανιά.

Η έκθεση δεν έχει διαγωνιστικό χαρακτήρα, γι’ αυτό και δεν υπάρχει έπαθλο, δεν Όλα τα έργα θα αντιμετωπιστούν ισάξια και η προβολή τους είναι ομοιόμορφη. Ταυτόχρονα, θα κυκλοφορήσει έντυπος κατάλογος 124 σελίδων. Τον κατάλογο και τα έργα της έκθεσης θα συνοδεύουν τα στοιχεία του κάθε δημιουργού, καθώς και παραπομπές σε διαδικτυακούς τόπους με το σύνολο της δουλειάς του.

Δεύτερος σημαντικός στόχος της διοργάνωσης είναι μέσα απ’ όλο αυτό το καλλιτεχνικό εγχείρημα να ωφεληθούν οικονομικά και φορείς του τόπου, που αγωνίζονται καθημερινά και ανιδιοτελώς για την καλύτερη διαβίωση των συνανθρώπων μας που αντιμετωπίζουν δυσκολίες, κοινωνικές, σωματικές, ψυχικές. Αντίτυπα των 100 αφισών που θα εκτεθούν θα διατίθενται κατά τη διάρκεια της έκθεσης προς πώληση σε χαμηλές τιμές.

Λαμβάνοντας υπόψιν τη μεγάλη τουριστική κίνηση την εποχή της έκθεσης, υπάρχει η βάσιμη πεποίθηση ότι θα μπορέσει να συγκεντρωθεί ένα αρκετά ικανοποιητικό ποσό προς φιλανθρωπική διάθεση

Την επιμέλεια της έκθεσης έχει αναλάβει ο Βασίλης Πιτσώνης, γραφίστας που ζει και εργάζεται στα Χανιά. Αρωγοί στην προσπάθεια αυτή στέκονται η Περιφέρεια Κρήτης, η Περιφερειακή Ενότητα Χανίων, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Χανίων και ο Δήμος Χανίων.

Έξω από το φρούριο πλανόδιοι μουσικοί και τουρίστες που κάνουν την περατζάδα τους στο καλοκαιρινό δειλινό, δημιουργούν όμορφες εικόνες ξεγνοιασιάς και χαλάρωσης…

Αμέσως μετά την είσοδο του Ναυτικού Μουσείου, ένα ανηφορικό σοκάκι ίσως να διέφευγε της προσοχής σας. Είναι η οδός Αγγέλου 1 , με χαρακτηριστικά δείγματα βενετσιάνικης αρχιτεκτονικής του 16ου και 17ου αποτυπωμένα στα κτίρια της. Αν δεν γνωρίζατε εκ των προτέρων ότι υπάρχει, ίσως να προσπερνούσατε ένα από τα ομορφότερα σοκάκια της συνοικίας του Τοπανά.

Το ίδιο ισχύει και για τα επόμενα στενά σοκάκια που είναι κάθετα στην Ακτή Κουντουριώτη και οδηγούν στο εσωτερικό της πιο όμορφης πλευράς της παλιάς πόλης των Χανίων.

Αποστολή – Φωτογραφίες: Χάρης Ντάκουλας
Καλοκαίρι 2017

Πληροφορίες: chania-crete-greece.com
omenart.gr
el.wikipedia.org

Recommended For You